Microkosmos
titel van een hoofdstuk uit de Millioenen-studiën (vw v, p. 267 e.v.) De speelbank laat hierin de wereld in het klein zien: de wijze waarop mannen en vrouwen met elkaar in contact proberen te komen, waarbij de kleding van de vrouw een grote rol speelt (*Rattazzi-Bonaparte Wyse).
Al op 5 aril 1866 schreef m. aan R.J.A. Kallenberg van den Bosch n.a.v. enige opmerkingen over het casino te Homburg:
‘En parenthese, ik heb veel opmerkingen gemaakt over spel, spelers, kans, fatsoen, eer, - allerlei. 't Is een mikrokosmos, zoo'n bank, en ik zou waarlyk te Homburg willen wonen om levende modellen by de hand te hebben, - mits ik zelf maar niet hoefde meêtedoen.’ (vw xi, p. 584)