Hemkes Kz., Hemke-

1807-1889, onderwijzer te Taarlo (bij Assen), van 1839 tot 1861 schoolhoofd te Voorburg. Hij werd bekend door zijn reken- en andere schoolboeken. In 1844 richtte hij het schoolblad De Wekker op.

Na zijn diensttijd vestigde hij zich te Ried (bij Franeker), waar hij in 1871 het artikel ‘Onderwijzers-jaarwedden’ over de slechte betaling van onderwijzers schreef, m. neemt dit artikel integraal over in Idee 829 (vw iv, p. 555-558) en schrijft erover in Idee 830: ‘De heer Hemkes deed met het publiceren van dit stuk, dat ik my vereer van hem over te nemen, een goed werk.’. Hij vervolgt:

‘Ik vraag alzo, niet of de onderwyzer een aangenaam leven heeft, maar of 't leven dat hy leidt hem in staat stelt het goede onderwys te geven waaraan wy behoefte hebben? (...) Het is myn bedoeling geenszins hiermede te insinueren dat nu deze of gene onderwyzer uit nydigheid een tydvak van de Geschiedenis zal overslaan, onder voorgeven dat z'n salaris hem niet toelaat de zaken kompleet te leveren. Ik bedoel niet dat er 'n zeeheld of jaartal meer zal gedoceerd worden voor 'n paar procent verhoging van tractement. Ik vraag niet naar de hoeveelheid kennis die er voor dat knechtsloon kan worden meegedeeld, ik vraag naar de wyze waarop dit geschiedt, wanneer de leraar gebukt gaat onder al te drukkende zorgen? Ook hy is artist, of behoort dat te zyn. Zyn vak behoort tot de humaniora. Zyn beroep is of moet wezen: humaniserend. Welnu, men onthumanisere dan hemzelf niet.’ (vw iv, p. 559-560)