18 februari 1878
Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M.M.)
Rotterdam 18 febr. 78 beste Funke, heeft men U uit het Rondeel m'n in haast geschreven kaartje gebracht met bericht dat ik onverwachts vertrok? Ik was zeer onwel, en moest weg. De vreeselyke spanningen die ik den laatsten tyd ondervond hebben me zoo aangegrepen dat ik werkelyk stryd voeren moet tegen 't gevaar van gek worden. O, die lezingen zyn 't minste! De moeielykheid zit hierin dat ik òm die lezingen te kunnen houden (zóó als 't dan is!) me met 'n onbeschryfelyke inspanning moet ontdoen van alles wat me grieft - neen, dat is niet goed gezegd. Ik moet kunstmatig myzelf in 'n toestand brengen alsof ik me van allerlei inwendige grieven ontslagen had, alsof! Die inspanning, en volstrekt niet de voordrachten zelf, mat my af. In sommige oogenblikken voor en na zoo'n voordracht schiet ik in kracht te kort, en dan moet ieder die niet weet wat ik te overwinnen heb, me aanzien voor krankzinnig. Stipt gezegd, is dit dan ook zoo. 't Verschil met 'n gewone krankzinnige is maar dat ikzelf er kennis van draag, en er tegen stryd. Wie 't hartelyk met me meent, moet me behandelen als 'n zieke, zoo als gy dan ook gedaan hebt! Dank!
En ook nog eens dank voor al Uw hulp!
Och zend me (Westerstr. 16) een ‘Pruisen en Nederland.’ Ik zal te Delft er over spreken. Heusch niet als reklame, dit zou me stuiten maar omdat er iets in staat waarop ik me beroepen moet. (De fr. D. oorlog.) -
Dank voor 't Nieuws. Het verslag is weer onbekwaam (niet onwelwillend, o neen) maar de opmerking dat men meer verwacht had is juist! Ik ken weinigen die 'n werk of rede weten te schetsen. Relaas ('n gebrekkig relaas waarin byzaken als hoofdzaak vermeld staan en de hoofdzaak wordt overgeslagen) relaas is deurwaarderswerk. Over Vorstenschool is nog altyd geen ‘recensie’ geschreven. Misschien doe ikzelf 't eens.
Hartelyk gegroet. Ik kom natuurlyk te Amstm terug, en hoop er te kunnen blyven, d.i. 'n dag of 4, 6. Maar ik moet van daar uit naar Hoorn om Mimi's zus die met Merens de controleur aldaar getrouwd is. Te Amstm heb ik haar oogappeltje Fredi (t vrouwtje van den fauteuil [1.] Zie bij 5 april 1876.) niet eens gezien. Ik had beloofd 's avends te komen. Maar ik kon niet blyven. t Was me te druk en te woelig in 't Rondeel.
Hier te Rottm heb ik 'n best verblyfje, uitstekend! Rustig, net, ruim genoeg & niet te ruim, attente bediening, 't kon niet beter. Hier zal ik Specc. Mill. St. Uw VI bundel & Pruissen & Nederl. afdoen. Misschien beter nog dan thuis.
Adieu, nog eens dank voor alles.
Dek
Afrekening (zaken!) best! Alles in orde. Haspels is zoo flink en soliede als... Funke! Dàt heb ik hem gister gezegd.
Eén Pruisen & Nederland, s.v.p.