1 juni 1874
Brief van Multatuli aan G.J. Funke. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven in potlood. (M.M.)
a costi: te uwent.
Wiesbaden 1 Juni 74
Waarde funke. Onze beste Vosmaer heeft myn inktoker, en Mimi den haren in gebruik. Daarom potlood.
Portret: Vrydag en Saterdag heb ik - maal geposeerd, zoowel voor kabinet als visite. Mimi had me verzocht niet in verdere afspraken te komen. ‘Dat zou zy wel doen.’ Ze is er dan ook weer heen gegaan en zegt me dat zy van ‘5 à 6 Groschen’ definitief is weten te komen op 5.
Een kleine verwarring die ik bespeurde of voelde, heb ik met Wagner niet aangeroerd. Ziehier welke. Na allerlei pourparlers sloot ik vrydag met het verzoek om, afgescheiden van later accoord, van my te maken
12 salon portretten voor f 12 + f6,
12 visite
om daarna namens u, en nadat ge zyn werk zoudt gezien hebben, over 't andere te spreken.
Nu was ik vrydag zeer zenuwachtig en m'n ooglid trilde. Daarom verwonderde het my niet dat-i dikwyls uit de donkere kamer terugkwam als ontevreden over de réussite, en na 'n pose of zooveel, vroeg hy of ik Saterdag nog eens eenige malen wou poseeren
‘denn sehen Sie, dan geht später das Abdrücken schneller.
Dit sneller abdrücken doelde tegen de afspraak op 't leveren van duizendtallen, en niet op 't maken van 12 gelyk nog maar besteld waren. Toch antwoordde ik niet, omdat ik moe was. Maar Mimi (die my daarop verzocht háár te belasten met de zaak) ging er heen, en heeft hem nog eens aan 't verstand gebracht dat gy nog voor niets geengageerd waart. Want:
- Herr Funke wird wahrscheinlich die cliché kaufen wollen.
Hierop trok hy 'n bedenkelyk gezicht, en zei (nogal dom voor 'n man van zaken) dat juist die cliché zoo byzonder duur zou zyn want: “het maken van afdruksels was eigenlyk maar byzaak.” Juist! Maar, zei Mimi,
- Dan begreife ich nicht dass Sie für die Abdrücke sechs Groschen fordern.’
Dat was 'n woordje op z'n pas en daarop volgde de definitieve vyf Groschen.-
En ik begreep dat hy reeds by 't poseeren niet aan de bestelde 12 & 12 portretten dacht, maar aan de 2 à 3000. Ook sloeg hierop z'n gezegde aan Mimi dat hy de proeven ter verzending aan u geven zou. Die zullen dus weldra volgen. Ik wacht ze elk oogenblik.
Daarby zal ik vorderen schriftelyke opgaaf van pryzen. Maar ik ben in de war met onze of uwe brieven wat het karton aangaat en de mogelykheid om daarop à costi de autograaf te doen drukken. Gy spraakt hierover ten-aanzien van 't groote formaat, en niet van 't kleine. Hoe dit zy, ik zal hem laten specificeren met & zonder karton. Bang voor valsheid ben ik niet. Hy schynt my 'n braaf, eenvoudig man toe. Maar toch... als-i nou 10, 12 clichés heeft, hoe weet ge zeker dat hy niet achter u om z'n prentjes in den handel brengt? Ik geloof 't niet van hem, maar toch moesten wy wat zekerheid hebben. Gy spreekt over 't eventueel koopen van de cliché. Eilieve, hy heeft er wel twaalf! Dit bezwaar blyft ook bestaan als gy accordeert voor 1, 2 of 3000.
Kan de autograaf u daarin helpen? (Gedrukt of geschreven dan). Maar al annonceert gy de autograaf (als merk van echtheid) toch zou hy de anderen aan de markt kunnen brengen. Men heeft te Londen 'n portret verkocht dat van zoo'n cliché moet afstammen!-
In weerwil van uw royale remise van onlangs moet ik alweer geld vragen. Niet dat de brave Vosmaer my op onkosten jaagt, maar ik word geplaagd door andere zaakjes, en dat mag hy niet merken. Hy is allerliefst en nobel, en was in staat my te willen helpen 'tgeen vermeden moet worden. Ik zend je Tine's brief waaruit je zien kunt dat ik de waarheid schreef. Anders denk je dat ik 'n verkwister ben. Zoodra ik weer goed aan den gang ben is alles in 'n oogenblik bygespykerd. Hartelyk gegroet
tt
DD