10 februari 1873
Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Twee enkele velletjes postpapier, dubbel gevouwen en tot en met blz. 7 beschreven. (M.M.)
Deze slordigheid: het tweede velletje heeft op blz. 7 de volgende tekst: Wiesbaden 26 Novr '70 A la redaction de l'Echo de Bruxelles, en is dus eerder bestemd geweest voor een andere brief; Multatuli heeft het bovenstaande met een forse haal doorgestreept en er dan z'n sarkastische opmerking over genie bijgevoegd.
Wbaden 10 februari 73
Waarde funke. Dank voor de f40. Dat maakt, met de nota, f405. - Dit is immers goed niet waar?-
Toen ik gister schreef: ge kunt wel f100. te gelyk zenden (d.i. als ge by-kas waart) was niet uit begeerigheid, maar met de bedoeling dat ik zoo snel hoop dóórtewerken.-
Mill. Studien? De aaneenschakeling van verdrietelykheden die me na 't opzetten van dat werk overvielen
met al de gemoedsservituten die daaruit voortvloeiden hebben my dat werk heel moeielyk gemaakt. Vier, vyf maal is 't afgebroken zoo dat ik de kluts kwyt raakte d.i. 't begrip van 't geheel. Er zyn zeer goede stukken in, maar de totaalstrekking was in myn gemoed bedorven. En... als ik dan weer voortging of trachtte voorttegaan, waren er soms beletsels by Waltman of zn drukkery. Over W. heb ik niets te klagen overigens. Hy behandelt me zeer fatsoenlyk, en z'n drukkery is goed. (zelfs mooi vind ik. Zie eens 'n exempl. Als de bundel af is, krygt ge een pres. Ex. ‘van den schryver’ hm hm, balken naar Noorwegen! t Is komiek.-
Nu, de afspraak was: 18 à 20 vel, geloof ik. Maar zie voor vele maanden buiig van werkzaamheden schreef ik (zonder precies te weten hoever) wel tot vel 21 of 22
Maar 't was juist in een tyd dat W. slabakte. Die kopie bleef liggen, en ik zag er tegen op hem te vragen of ik mocht doorgaan tot 24 vel. Dit was 't accoord niet, en ik begreep dat hy aan de geannonceerde volume gebonden was.
En ik kon niet goed eindigen binnen 't 24e vel!
Om 't hem dus smakelyk te maken zeide ik die altyd op contante en zelfs zeer spoedige betaling moest aandringen, dat ik als hy me kon toestaan tot 24 doortegaan, hem speelruimte aanbood voor de betaling der laatste zes vel. Hy bewilligde. En zie, nu is vel 20 al gecorrigeerd. Maar W. heeft van 't aangeboden uitstel geen gebruik gemaakt. Hy heeft kopie voor ruim vel 21. (Ik heb nog 'n paar? vel liggen maar wil eerst 21 weerzien, om te kunnen sluiten, want ik heb m'n gedachtengang vergeten! Dat komt van die uitblazende byzaken!)
Met de rekening ben ik - pour cause! - in de war. Ik geloof dat W. my voor 21 vel betaald heeft. d.i. ik neem aan wat hy daarover zeggen zal, en roer geen verschillen aan omdat daar Plettenbergery kon tusschen zitten die ik met hem niet zal behandelen. Wat W als betaald opgeeft, is voor my waarheid.
Bovendien, als er iets Plettenbergs tusschen zit, is 't van minder belang. Ik denk minder dan niets want - och, dit kan u niet schelen. Ik vertel 't u maar omdat ge zoo uitdrukkelyk naar Mill. Stud. vraagt. - Onze aflg 1, zeven vel, in April. Goed! Zooveel te sneller kan dan immers 2 volgen!
Ik geloof dat langzame verschyning nadeelig werkt. Dit benadeelt ook zeker Mill. St. Maar later zullen ze wel gezocht zyn, omdat er goede stukken in voorkomen, die op niets gelyken. Ik beweer naml dat de meeste schryvery voor 7/8 naschryvery is. Echt origineel komt er weinig voor den dag.
Wilt ge my by gelegenheid eens zeggen hoe over 't algemeen het debiet gaat? Ik zit zoo en peine over uw Exx. octavo bundel I & II. Dat 's dunkt me een zware verliespost!
Wilt ge er aan denken aan het Lees-Kabinet waarin ik werd uitgescholden voor ‘liederlyk’ geen Exx. meer te zenden. En over 't algemeen, hoe denkt ge over Gids en andere zwygers.
Misschien zou 't goed zyn, die tydschriften ook van onzen kant doodteverklaren. En misschien ware 't goed daarvan een algemeene maatregel te maken. Mocht ge dit goedvinden dan zou 't, dunkt me, geschikt zyn dat ik u dit in m'n Ideën verzocht. Denk er eens over. Ik zal van myn kant zoo bl. ‘mooi’ schryven dat men me koopt zonder hulp van X. Y of Z. Die stommelingen zien niet in dat juist hun geaffecteerd zwygen een reclame is!-
Nog heb ik Marcella niet gelezen. Mimi die zeer ingespannen werkt, vraagt me nu en dan iets - na m'n hoesten ben ik sedert zes weken niet naar Adolfshöhe geweest. Ik gis dat ik 't daar heb opgedaan, door er te zitten in natte kleeren)
Nu Mimi vraagt me nu-en-dan een woordje of uitdrukking. En ik maak er uit op dat de schryver... schryverig is, d.i. frazen gebruikt die leeg zyn. Er komen étoiles sombres (??) in. Maar Mimi zegt dat het geheel zeer lief is. Ook zy werkt al haar blaadjes wel zesmaal over.
Ik ga aan 't corrigeeren van 6, dat goed gedrukt schynt. Ik liep 't al door. Hartelyk gegroet
tt
DD
De opmerking over vel 5, waarover ik telegrafeerde op 'n los blaadje voor de Drukkery.
Deze slordigheid is... genie. Neen... die zuinigheid is géén genie! Maar dat ik dit hier nu by zet is weer genie.
En dat ik daarom dit blaadje expres kon gekozen hebben is weer geen genie. Maar de waarheid is dat ik misselyk ben van alle geniïghedens.