2 november 1872
Brief van G.L. Funke aan Multatuli. Dubbel velletje postpapier met gedrukt kopje, geheel beschreven. (M.M.)
Amsterdam, 2 Nov. 1872
Amice!
Uw opmerkingen over boekdrukkersplichten zijn zeer juist. De drukkers hier te lande zijn voor 't meerendeel machines en niets meer; de ‘heeren’ onder hen laten alles over aan hunne meesterknechts, zoodat men steeds werkt met domkoppen óf pedanten. De beste kaste onder hen is die van de ontwikkelde knechts, die door bijzon-dere omstandigheden zich konden opwerken tot kleine patroons. Bij zulken vindt men in den regel, althans zoolang 't hun niet erg meeloopt, de meeste medewerking en zucht om te believen. Los zoowel als H & W. behoort tot die klasse en zouden wel goed worden als ze iets meer ontwikkeld, iets meer fatsoenlijk, waren en men zich den tijd kon gunnen om ze dag aan dag allerlei te wijzen. Zoo ze beiden het geluk hadden een paar jaar lang uitsluitend voor U te drukken, dan werden ze zeer zeker perfect gedresseerd en was hun fortuin gemaakt, want Ge hebt volkomen gelijk met Uw onderstelling dat goede drukkers ieder naar zich toe zouden lokken.
In de gegeven omstandigheden geloof ik 't maar het best om beurten bij Los en bij H & W. te blijven. Ze zijn althans eenigszins aan 't klappen van Uw zweep gewoon geraakt en ik vrees dat verandering zeker geen verbetering zou brengen. Geneer U intusschen nooit een proef nog eens terug te vragen als Ge U bekommert over een of ander. Ik zal intusschen trachten een handig corrector te vinden, die zoowat de rol van ‘prote’ vervult.
Wat betreft de zending van maar 2 ex. van 't 2e Stuk, dit is enkel bij abuis geschied. Wilt Ge 3 of meer ex. hebben, vraag ze gerust aan. Mijn opmerking van vroeger gold enkel de Belgen, die Ge, dacht mij, wat rijkelijk hadt bedacht en die ik 't (eerlijk bekend!) niet erg gun, omdat ze zoo enorm bluffen en zoo weinig doen. Dáárom ergert het mij ook dat Ge onze zonden uitpakt voor zulk wuft volk en hen in de hoogte steekt, veel meer dan ze verdienen. Zoudt Ge b.v. gelooven dat in heel België sedert ik Uw boeken exploiteer, voor geen f50. - er van daar te lande verkocht werd? Toen ik in 't voorjaar Gent, Antwerpen en Brussel bezocht om daar bij de voorn. boekverkoopers de nieuwen druk van bundel 1 & 2 met flink extra rabat aanbood, verliet ik België met een order van 4 exemplaren! In Leiden alléén verkocht ik zonder slag of stoot ruim 50! Ik wed dat in heel België geen tien van die schreeuwers te vinden zijn, die U geheel gelezen hebben!
Wat Buijs betreft, ik zou in Uw plaats dien man geen letter schrijven niet alleen, maar zeer stellig hem nooit meer een blad druks sturen. Gij hebt allen kans dat de vent er op pocht dat Ge zijn vriend zijt, zoo Ge langer voortgaat hem cadeaux te zenden. 'T is hem te vergeven dat hij meent U te moeten schrijven als hij van tijd tot tijd ziet dat Ge hem op de hoogte wilt houden van Uwe denkbeelden.
Geef mij nu svp op wat Ge uit de boekenlijsten hebben wilt. Uwe rekening van ontvangen boeken en geplaatste Advertentiën bedraagt circa f20. - Na nieuwjaar zend ik U, even als aan al mijn cliënten, de gespecificeerde nota.
Hierbij een paar kranten waarin men even Uw V.S. aanroert. Curieus genoeg zult Ge zien dat het Dagblad v Nederland (een lor van 'n blad!) brutaal weg de N.R. naschrijft. De phrasen uit het Leeskabinet laat ik voor U afschrijven daar ik die aflev. niet apart krijgen kan. No 5 van de boekenlijst hoop ik nog te kunnen bijkoopen. In dat geval zend ik 't U. Blad 15 & 16 gaan tevens hierbij.
Ook ik hoor van vH. niets, 'tgeen me zéér spijt, want nu blijkt me duidelijk dat hij zelf verlegen om geld was. Hij heeft me nl beloofd die f160. - op 15 Oct. te zullen retourneren en is in gebreke gebleven. Nu, ik kan 't Goddank nog lijden en zal ze hem eenvoudig korten als 't tot afrekening komt met bundel IV. Toch doet het me zeer leed. Help me nu bid ik U aan vervolg van Kopij!
Hartelijk gegroet met Mimi van tt
GLf
Vliegend.