12 februari 1872
Brief van Multatuli aan G.L. Funke. Dubbel velletje postpapier, geheel beschreven. (M. M)
De laatste zin staat op blz. 4 in de rechtermarge. Bovenaan op blz. 1 heeft Funke genoteerd: ontv. 5 uur 13 febr. 's nam. proef 's midd 2 uur.
colligeeren: verzamelen. De dubbele e is onderstreept omdat deze verdubbeling een nieuwigheid was in de spelling-De Vries en Te Winkel.
in Aug 69: schrijffout voor in Aug 70.
Wiesbaden 12 febr 1872
Waarde Heer Funke! Heden morgen ontving ik de proeven 1 & 2. Ideën. Daar ik niet zeker ben of ik die deze keer reeds heden avend op de post doe - spoed zal ik altyd maken - schryf ik U maar eerst een paar woorden in antw. op Uwen brief die my zeer aangenaam was. Reken vast op myn wensch U in Uwen yver te ondersteunen. Ook daar waar myn belang schynt optehouden, kunt gy er zeker van zyn dat ik met de grootste belangstelling Uw belang zal ter harte nemen. (Eigenlyk is dat één)
Wat ik over de proef te zeggen heb, komt op een à part blaadje. Er zyn opmerkingen die dóórgaand van toepassing zyn. Dan kunt Ge die colligeeren (hm!) -
‘Proef Bruid over 'n paar dagen.’ Zeer goed, wat my aangaat. Gister avend schreef ik u reeds dat de gelyktydige correctie my niet bezwaren zou. En dat zou kunnen, als 't idee om van die Bruid een ander soort boekje te maken. (Andere drukkery ook?) U toelachte. Natuurl. niet omdat deze drukkery niet goed is, maar om de Ideën niet te laten wachten. Dit is uwe zaak. De myne is alleen U te zeggen dat ik niet opzie tegen gelyktydige correctie. Dus beslis maar. 't Kan z'n nut hebben dat er veel tegelyk verschynt (Ook voor bundel IV Vorstenschool waarmee ik ook haast maak.) 't Eén annonceert het ander. Zeg nu eens dat ik niet practisch ben! Ik kan beter veel doen dan weinig. Dat ik sedert... 1½ jaar zoo weinig uitvoerde, kwam omdat ik in Aug 69 letterlyk gebrek leed! Helaas, de gevolgen daarvan bestaan nog, en die zullen nooit geheel wegtenemen zyn. Soit!
Ik heb nota genomen van Uwe orde van werk (1 Bruid. 2 Ideën 1 & 2 &c). Mogt ge goedvinden de Bruid tot 'n ander soort van boekje te maken, dan smelten 1 & 2 in elkaêr. Tant mieux.
Wees zeer vriendelyk gegroet van
tav
Douwes Dekker
Ik vrees, ik vrees, dat de noten altyd leelyk staan zullen. Ik zag dit reeds in by 't schryven, maar wist geen andere manier. Achter in den bundel is nog onsmakelyker.
De druk komt my goed voor.-
Wat later.
Ik dacht dezen te verzenden met een post die dóórgaat of nagenoeg. Onder 't corrigeeren is 't daartoe te laat geworden, en ge ontvangt hem nu waarschynlyk gelyk met den proef. Zie op- en aanm. op apart blaadje. Wees zoo goed daarvan overtebrengen wat de Drukkery aangaat als, eens-vooral-zaken.
Nota voor den heer Funke
Verzoek natezien of de aanhalingen correct zyn waar ik een? gezet heb. Dat kan ik niet omdat ik van de noten geen kopie heb.-
Kleine letter voor de noten. Ja! En de alineas inspringen inplaats van uit. Wel zeker. Hoe komen ze aan uitspringen? Dat had ik nooit gezien.
Myn voorstel is alzoo: dat de noot drie ns inspringt binnen den gewonen tekst, en de alinea's drie n's binnen de gewone nootregels. - Eénige ruimte tusschen tekst en noot (en noten onderling) zou misschien goed zyn. Maar... dan zouden ook de Ideën zelf weer wat wyder van elkaêr moeten en dat wordt te yl, dunkt me. Dus ik denk: gewone distantie behouden. Er komt tusschen Idee en noot vanzelf een beetje ruimte omdat de letter der noot kleiner is.-
Cyfers te vet? Ja. Ik stel voor overal de cyfersoort te gebruiken die nu (na blz 18) in de noten voorkomt. Zie byv. in de noot op 93. blz 27. Die cyfers zyn goed voor tekst en noot beide, en komen my voor, onderling gelyk te zyn. De nu gebruikte vette zyn dit niet. Vgl. 16 17 met 22 23. of de vyven op blz 16.
Die nummertjes op blz 27 (in de noot) zyn mooi.-
Ik heb de *) laten vervallen als de noot aansluit aan 't slot van een Idee.-
Al de Ë boven de blz (en in den tekst) zyn leelyk. Hoe zou dit komen?-
Veel zetters doen hun best een vollen zin op den regel te dringen, of daartoe uittezetten. Ik weet dat men soms schipperen moet, maar vind beter zich toeteleggen op afbreken van woord of zin, dan op pas maken met een regel.
Dit geldt ook het slot van bladzyden. Ik verzoek, niet expres een woord, zin of stuk op de bladzy te doen afloopen. Afbreken leest, vind ik beter daar.-
Verzoeke nummers en eerste letters op één lyn te zetten. Zie 10 & 11. - Koop s.v.p voor myn rekening een levende kreeft en wys dien een vast verblyf aan in 't bakje van de ij. Nou, die ui valt te water. Ze hebben de i en de j apart noodig. Ik wil maar zeggen, &c-
In allen geval gaat de proef heden avend op de post. Laat het de drukkery niet verdrieten als ik wat veel seur over deze beide eerste vellen. Als 't eerst goed afgesproken is marcheert het vanzelf. Nu byv. verzoek ik heel vrindelyk ze beiden nog eens terug te zien. Na ondervinding van andere drukkeryen moet ik deze pryzen, wat zetten aangaat. De letters vind ik maar zóó. Of komt dit van 't papier en 't ongeperste? Enfin, dát is de hoofdzaak niet.-
Geheel naar onzen zin zullen wy de noten nooit krygen (vooral de langere niet) maar dat moet de lezer dan maar inschikken. In 't Na- of voorschrift zal ik er wat van zeggen.
Deel my eens eenige malen 't uur van ontv. myner brieven meê. byv. deze 5 uur midd. en de proef die van avend laat gaat.